خشایار جهانیان

تحلیل شکاف دانش

شکاف دانش چیست؟ چطور آن را شناسایی و برطرف کنیم؟

شکاف بین دانش فردی و دانش مورد نیاز سازمانی! امکان ندارد شاغل باشید و با معضل اطلاعات ناقص در مورد شرکت، پروژه یا کاری که انجام می‌دهید مواجه نشده باشید. اطلاعات و دانشی که اگر در دسترس شما باشد قطعاً کارهایتان با سرعت و دقت بیشتری پیش می‌برید. این رویارویی با مشکل باعث شکل‌گیری مفهومی با نام «شکاف دانش» شده‌است. شکاف دانش به معنی تفاوت اطلاعات فعلی کارمند، در مقابل اطلاعات مورد نیاز سازمانش است. به زبان ساده‌تر، شکاف دانش زمانی رخ می‌دهد که یک کارمند باید کاری انجام دهد اما نمی‌داند (دانش و اطلاعات مورد نیاز آن کار را ندارد) چگونه آن را انجام دهد. البته شکاف انواع مختلفی دارد که در ادامه به این موضوع هم می‌پردازم. چند نوع شکاف داریم؟ شکاف دانش همان‌طور که گفتیم، شکاف دانش زمانی اتفاق می‌افتد که یک کارمند اطلاعات مورد نیاز برای انجام وظایف شغلی خود را ندارد. در مثالی اغراق آمیز، برای کاری مانند تعویض لاستیک خودرو، شکاف دانش به معنی فردی است که اصلاً نمی‌داند یک خودرو لاستیک دارد؛ چه برسد به این بخواهد آن را تعویض کند. شکاف مهارت شکاف مهارتی موضوع ملموس‌تری است و به این معنی است که مجموعه مهارت‌های یک کارمند با مهارت‌های مورد نیاز برای

ادامه مطلب ...
تفاوت تکسونومی و آنتولوژی

تکسونومی و آنتولوژی چه تفاوت‌هایی دارند؟

«تکسونومی‌ در برابر آنتولوژی‌»؛ اینکه «چه تفاوتی بین تکسونومی‌ و آنتولوژی‌ وجود دارد؟» از سؤالاتی است که معمولاً در حوزه بررسی سیستم‌ها، علم داده و کامپیوتر پیش می‌آید. برای جواب دادن به این سؤال پاسخ‌های ساده و کوتاهی وجود دارد (مثل این که تکسونومی‌ها نظام‌های سلسله‌مراتبی (hierarchies) و آنتولوژی‌ها شبکه‌های معنایی (semantic)) هستند؛ بااین‌حال ممکن است تمایز قائل‌شدن بین تکسونومی و آنتولوژی برای برخی دشوار باشد. دلیل این دشواری هم قطعا هم‌پوشانی فراوانی است که بین این دو مفهوم وجود دارد. آنتولوژی‌ها می‌توانند دارای تکسونومی‌ها باشند و از طرف دیگر تکسونومی‌ها می‌توانند از منظر معنایی (سمانتیک) غنی شوند تا مشابه آنتولوژی‌ها شوند. برنامه‌هایی که در این حوزه استفاده می‌شوند هم (مثل PoolParty) توانایی ساخت هر دو را دارند. ریشۀ این دو مفهوم کجاست؟ یکی دیگر از تفاوت‌های مهم بین تکسونومی و آنتولوژی‌ به ریشه این دو باز می‌گردد. تکسونومی اطلاعات (نه تکسونومی بیولوژیکی) از رشته علم کتابداری سرچشمه گرفته است. به طور خاص، از نظر نگارنده تکسونومی‌ها به‌عنوان نوعی ترکیب انعطاف‌پذیر از سیستم‌های طبقه‌بندی (classification systems) و اصطلاح‌نامه‌ها (thesauri)، تکامل‌یافته و به وجود آمده‌اند. از سوی دیگر، آنتولوژی‌ها (زمانی که در فلسفه نیستند) معمولاً به‌عنوان بخشی از علوم کامپیوتر تدریس و تحقیق می‌شوند. توجه کنید همان‌طور که پیش‌تر به همگرایی

ادامه مطلب ...

فلسفه‌ای برای موفقیت مدیریت دانش: «خودت انجام بده»

موفقیت مدیریت دانش در گرو اجرای بی‌واسطه آن توسط تیم شماست. همه ما می‌دانیم که جاری‌سازی و نهادینه کردن روح مدیریت دانش در سازمان و تبدیل آن به یک فرهنگ پایدارِ سازمانی کار ساده‌ای نیست. اینطور نیست که بقول برخی از شبه کارشناسان، کار با فرهنگ سازی جمع شود. چراکه خود این عبارت نیاز به تامل دارد. از طرفی اینکار یک‌روزه، یک‌هفته‌ای یا با انجام یک پروژه یک‌ساله میسر نمی‌شود. موفقیت مدیریت دانش در اصل یک حرکت مستمر سازمانی است. حرکتی که باید با انرژی درونی سازمان اتفاق بیافتد. این یعنی باید عده‌ای دلسوز در سازمان وجود داشته باشند که مجهز به ابزارها و روش‌های مناسب مدیریت دانش باشند و به‌تدریج و با یادگیری تجربی، در مدیریت دانش حرفه‌ای شوند. مدیریت دانش باید تبدیل به یک توانمندی درونی در سازمان شما شود و زمانی که این اتفاق بیفتد شاید لازم نباشد عنوان مدیریت دانش را بر آن بگذارید. در این نوشته قصد دارم فلسفه جدیدی را مطرح کنم که هم ریسک شکست در مدیریت دانش را کاهش می‌دهد، هم هزینه‌های شما را در راه موفقیت مدیریت دانش را به شکل معقولی کاهش می‌دهد: فلسفه‌ای با این مفهوم «خودت انجام بده». راز موفقیت مدیریت دانش چیست؟ خودت انجام بده یا به‌اصطلاح

ادامه مطلب ...
اهداف مدیریت دانش چیست؟

اهداف مدیریت دانش چیست؟

گره‌ زدن مدیریت دانش به مسئله، واحد سازمانی یا فرایندها همین ابتدای نوشته باید بگویم، مثل هر موضوع دیگری که در مباحث مدیریتی پیش می‌آید و پشت آن مفهوم مدیریت وجود دارد، خود موضوع مدیریت دانش به‌تنهایی اصالت ندارد. یعنی یک سازمان‌ مدیریت دانش را به‌تنهایی چون مقوله جذابی است مورداستفاده قرار نمی‌دهد؛ بلکه آن را برای رسیدن به اهداف کسب و کار استفاده می‌کند؛ نه برای رسیدن به اهداف مدیریت دانش. این موضوع به ما نشان می‌دهد که سؤال «اصلی‌ترین اهداف مدیریت دانش چیست؟» اشتباه است. ما باید این سؤال را به سؤال «مدیریت دانش چطور موجب رسیدن به اهداف کسب و کار می‌شود؟» تغییر دهیم. چون خود مدیریت دانش به‌تنهایی و منفک از مسائل سازمان، معنی و مفهومی ندارد. اگر شما این موضوع را درک کنید و با این رویکرد به مدیریت دانش نگاه کنید گام بلند‌ی برای رسیدن به اهداف سازمانتان برداشته‌اید. چرا که مدیریت دانش را به مسئله، واحد سازمانی یا فرایندهایتان گره می‌زنید. تعیین اهداف خاص برای مدیریت دانش مدیریت دانش، ابزاری است که کمک می‌کند مدیران راحت‌تر و یا سریع‌تر به اهداف مدنظرشان برسند. با مثالی این جمله را برایتان روشن‌تر می‌کنم، فرض کنید شما هدفی دارید تحت عنوان افزایش رضایت مشتری، اگر واقعاً

ادامه مطلب ...
با کمک به‌روش‌های تجربی این مقاله، از استقرار نرم افزار مدیریت دانش خود اطمینان حاصل کنید.

عوامل حیاتی برای استقرار نرم‌ افزار مدیریت دانش

نرم‌افزار مدیریت دانش یکی از پایه‌های مهم موفقیت در مدیریت دانش است؛ اما استقرار صحیح و موفق آن مهم‌تر است. استقرار نرم‌ افزار مدیریت دانش مجموعه اقداماتی است که: انجام این کار به شکل صحیح باعث می‌شود افراد با مهارت کافی از این ابزار، که هم اطلاعات کاربردی برای آن‌ها دارد هم به سیستم‌های کاری روزمره آن‌ها متصل است استفاده کنند. از این رو نقش استقرار در موفقیت مدیریت دانش اهمیت بالایی پیدا می‌کند. طی 18 سال اخیر تجربیات متنوعی از پیاده‌‌سازی و استقرار نرم‌ افزار مدیریت دانش رای ون در سازمان‌های مختلفِ مشتری شرکت اینوتکس‌ایران به دست آورده‌ام. توجه به این نکات می‌تواند ضریب موفقیت استقرار مدیریت دانش در سازمان‌های دیگر را بالا ببرد. به عبارتی در این مقاله درس آموخته‌های تجربی من در سازمان‌های مشتری رای‌ون را می‌خوانید. نقش واحد فناوری اطلاعات را جدی بگیرید. مقیاس‌پذیر کردن نرم‌افزار مدیریت دانش در سازمان‌هایی که متولی مدیریت دانش، واحدی غیر از فناوری اطلاعات است اغلب شکست می‌خورد. چرا که سازمان نتوانسته واحد فناوری اطلاعات را با خود به خوبی همراه کند. در اکثر مواقع بهترین نتایج برای مشتریانی به دست آمده که یا واحد فناوری اطلاعات زیرمجموعه واحد متولی مدیریت دانش است یا با ایجاد کمیته‌ای قدرتمند، از همکاری همه

ادامه مطلب ...
نقشه دانش چیست؟ چگونه نقشه دانش سازمان را تدوین کنیم؟

نقشه دانش چیست؟ چگونه آن را برای سازمان خود تدوین کنیم؟

تصحیح یک تصویر ذهنی اشتباه! در سال‌های گذشته یکی از مشکلاتی که در مدیریت دانش داشته‌ام ایجاد یک تصویر ذهنی صحیح از مفهوم پایگاه دانش در ذهن مشتریان، مدیران و سایر مخاطبان بوده است. تصویری که درون آن، باید درک درستی از مفهوم نقشه دانش نیز وجود داشته باشد. مفهومی که عده زیادی به‌اشتباه برای آسودگی خیال، آن را با یک درخت ساده اشتباه می‌گیرند. این مخاطبان معمولا نمی‌دانند، یکی از گام‌های مهم که بیشتر سازمان‌ها برای استقرار مدیریت دانش، آن را اجرا می‌کنند تدوین نقشه دانش است. این مفهوم را می‌توان با تعابیر، جزئیات و سطوح متفاوتی برای سازمان ایجاد کرد. این امر وابستگی زیادی به کاربردی دارد که برای نقشه دانش تعریف می‌کنید. نقشه دانش چیست؟ در تعریفی ساده می‌توان گفت نقشه دانش، یک نمایش تصویری از سرمایه‌های فکری و دانشیِ سازمان است. نقشه علاوه بر این که به سازمان­دهی دانشِ سازمان شما کمک می‌کند، می‌تواند به شما نشان دهد کدام دانش‌ها برای سازمان شما حیاتی هستند. این دانش‌ها کجا هستند، چگونه جریان می‌یابند و شکاف‌های دانش سازمان شما در چه حوزه‌هایی هستند؟ چرا نقشه دانش با اهمیت است؟ این مفهوم برای سازمان‌ها مهم است چراکه به آنها کمک می‌کند تا دانش مورد نیاز خود را در دسترس قرار داده

ادامه مطلب ...
مدل سازی دانش چیست؟

مدل‌ سازی دانش چیست؟

مثل هر موضوعی که در کشور ما شانسِ ترویجِ تعاریفِ درست آن کمتر از تعاریف غلط و سطحی است، مدل‌سازی دانش یا Knowledge Modeling هم دارد بد تعریف می‌شود. مفهومی که خیلی از مدیریت دانش قدیمی‌تر است و بر خلاف خیلی مفاهیمِ دیگرِ مدیریت دانش، دارای استانداردها و الگوهای مدون است. در این نوشتار تلاش کرده‌ام تا حد امکان با زبانی ساده مفاهیمِ مرتبط با مدل‌سازی دانش را به گونه‌ای ارائه کنم که هم برای متخصصان مدیریت دانش هم برای سایر افراد قابل استفاده باشد. لازم است از تمامی دوستانی که تعاریف اشتباه و بعضا ساده انگارانه از مدل­‌سازی دانش ارائه داده‌اند تشکر کنم که انگیزه لازم برای نوشتن این مطلب را به من دادند.

ادامه مطلب ...
درخت دانش چیست؟

درخت (تکسونومی) دانش چیست؟

درخت دانش در واقع ایده جدیدی نیست. چرا که ساختار سلسله مراتبی از قرن‌ها پیش وجود داشته و در همه زمینه‌های زندگی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، اخیراً، به لطف تکنولوژی‌های مدرن، محققان شروع به درک پتانسیل عظیم استفاده از ساختار سلسله مراتبی بعنوان راه حلی کارآمد برای مواجهه با حجم وسیعی از اطلاعات پیرامون خود کرده‌اند. جالب است بدانید اگر درخت دانش را به طور بهینه و اصولی بسازیم، آنوقت درست مثل یک درخت واقعی حتی بعد ما، سالیان سال به عمر خود ادامه داده و رشد می‌کند. اما سوال اساسی اینجاست که آیا درخت دانش، می‌تواند جواب‌گوی این حجم از تغییرات و به‌روز‌رسانی‌های غیر قابل انکار که لازمه سازمانهای امروزیست، باشد؟ و آیا می‌توان به عنوان نسخه‌ای ثابت آن را برای همه سازمان‌ها تجویز کرد؟

ادامه مطلب ...

نسخه ۲۹.۱۰.۴.۱

از زمان انتشار نسخه ۲۹.۱۰.۴.۱ تلاش کرده‌ایم نرم افزار مدیریت دانش رای ون را بهبود و توسعه دهیم؛ حاصل تلاش‌های ما در نسخه ۲۹.۱۰.۴.۱ شامل ۱ قابلیت جدید، ۴ بهبود و ۱ رفع باگ بوده است. نسخه ۲۹.۱۰.۴.۱ رای ون با بهینه‌سازی در قابلیت‌های موجود معرفی شد. تغییرات، بهبودها و توسعه‌های این نسخه رای ون به شرح زیر است: قابلیت جدید ارایه دسترسی به گزارشات شخصی به تمامی کاربران سامانه و دسترسی به گزارشاتی گروهی به مدیران گروه ها. انواع گروه هایی که مدیران آنها امکان دریافت گزارش گروهی را خواهند داشت، توسط مدیر سامانه تعیین می شود. بهینه سازی باز طراحی رابط گرافیکی اعطای دسترسی به گزارشات و تعیین مدیران سامانه و یکسان سازی آنها. افزودن گزارش «بازدید از صفحات موضوعات» برای مدیر سامانه، مدیران گروه ها و تمامی کاربران. فراهم ساختن دسترسی به گزارشات زیر برای مدیران گروه ها: شاخص های عرضه دانش. شاخص های تقاضای دانش. شاخص های مشارکت. گزارشات رزومه شامل «پیشینه شغلی»، «پیشینه آموزشی»، «دوره های آموزشی»، «جوایز و افتخارات» و «زبان». گزارش عملکرد دانشی کاربران. تعداد دارایی های فکری ثبت شده توسط اعضای گروه ها. دارایی های فکری ثبت شده توسط اعضای گروهی مشخص. گزارش خلاصه وضعیت عملکرد مسئولان دانش. گزارش وضعیت عملکرد مسئولان

ادامه مطلب ...