آمازون، یکی از ۵ شرکت بزرگ در صنعت فناوری اطلاعات ایالات متحده آمریکا.

در این مطلب قصد داریم به مطالعه نحوه اجرا و پیاده‌سازی مدیریت دانش در شرکت بین‌الملی آمازون بپردازیم. آمازون یک شرکت فناوری چندملیتی است که در زمینه‌های مختلف تجارت الکترونیک، محاسبات ابری و هوش مصنوعی فعالیت می‌کند. در کنار اپل، گوگل، مایکروسافت و فیسبوک، آمازون یکی از ۵ شرکت بزرگ در صنعت فناوری اطلاعات ایالات متحده آمریکا است. برای شروع کمی در مورد تاریخچه این برند می‌خوانیم.

تاریخچه آمازون از 1994 تا 2023

تاریخچه آمازون جذاب، خواندنی، طولانی و پرفرازونشیب است. در نتیجه اینجا، تنها به ذکر برخی از رویدادهای اصلی و نقاط عطفی که منجر به توسعه آمازون شده‌اند، اکتفا کرده‌ایم:

• آمازون در تاریخ ۵ ژوئیه ۱۹۹۴ توسط جف بزوس در منطقه سیاتل آمریکا تأسیس شد. این منطقه که مایکروسافت نیز در آن قرار دارد، پتانسیل و استعدادهای فنی بالایی دارد. آمازون از تاریخ ۳ می ۱۹۹۷ در دسترس عموم کاربران قرار گرفت.
• در سال ۱۹۹۴ به‌عنوان یک کتاب‌فروشی آنلاین شروع به کار کرد؛ اما در ادامه دسته‌های دیگر محصولات مانند موسیقی، ویدئو، وسایل الکترونیکی، اسباب‌بازی، لباس و مواد غذایی را نیز به سبد محصولات خود اضافه کرد.
• امکان فروش موزیک و ویدیو در آمازون از سال ۱۹۹۸ فراهم و با خرید فروشندگان آنلاین کتاب در بریتانیا و آلمان، فعالیت‌های بین‌المللی این پلتفرم آغاز شد.
• آمازون پلتفرم Amazon Web Services (AWS) خود را در سال ۲۰۰۲ راه‌اندازی کرد. این پلتفرم داده‌های لحظه‌ای در مورد مقدار محبوبیت وب‌سایت، الگوهای ترافیک اینترنت و سایر آمارها را در اختیار بازاریابان و توسعه‌دهندگان قرار می‌داد؛ هدف از اینکار جذب سرمایه‌گذار و اسپانسر به واسطه دیدین حجم بازدید و تراکنش‌ها بود.
• دستگاه کتاب‌خوان الکترونیکی Kindle آمازون در سال ۲۰۰۷ معرفی شد؛ پلتفرمی که به‌سرعت به رهبر بازار در زمینه فروش کتاب‌های دیجیتال تبدیل شد.
• در سال ۲۰۱۷، آمازون Whole Foods Market را به مبلغ ۱۳.۷ میلیارد دلار خریداری کرد و حضور خود در بخش مواد غذایی را گسترش داد.

• در سال ۲۰۱۸ ارزش برند ۱ تریلیون دلار گذشت و پس از برند اپل، آمازون دومین شرکتی بود که ارزش آن بالغ بر هزار میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
• MGM Holdings در سال ۲۰۲۱ و با مبلغ ۸.۴۵ میلیارد دلار خریداری و مجموعه وسیعی از فیلم‌ها و نمایش‌ها به سرویس Prime Video آمازون اضافه شد.
• آمازون یکی از بزرگ‌ترین و مبتکرترین خرده‌فروشان آنلاین جهان است که در بیش از ۲۰۰ بازار مختلف و بیش از ۱۰۰ مرکز تجاری، فعالیت دارد.
• آمازون یک استراتژی رشد مبتنی بر وسواس مشتری، نوآوری و چشم‌انداز بلندمدت را در محیطی با رقابت شدید و تحت نظارت بازرسان دنبال کرد تا به جایگاه کنونی رسید. شاید بهتر باشد بگوییم این شرکت سودهای کوتاه‌مدت را قربانی کرد تا شاهد شکوفایی قابل توجه‌تری باشد.
• آمازون در دهه ۲۰۲۰ و تاکنون، با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی مانند همه‌گیری COVID-19، ظهور رقبای تجارت الکترونیک جدید، گسترش به بازارها و بخش‌های جدید، تنوع‌بخشی به خرده‌فروشی مصالح ساختمانی و اکتشاف محصولات جدید مواجه شده است.

امکانات و ویژگی‌های مختلف آمازون

با توجه به تاریخچه پر باری که از آمازون گفتیم احتمالا برایتان جالب باشد که با نگاه ریزبینانه‌تری وارد این پلتفرم شویم و ببینیم با چه دنیایی قرار است مواجه شویم. چرا که با این نگاه می‌تون فهمید مدیریت دانش چطور در تمام لایه‌های این کسب و کار در جریان است. پس در ادامه به جزییات و خدمات این پلتفرم می‌پردازیم:

• بازدید و خریداری میلیون‌ها محصول مانند کتاب، لوازم الکترونیکی، پوشاک، موسیقی، فیلم، بازی و موارد دیگر در دسته‌بندی‌های مختلف و با فیلترهای کاربردی گوناگون؛
• ثبت‌نام و استفاده از امکانات Amazon Prime: آمازون پرایم یک سرویس اشتراکی است که امکاناتی مانند ارسال سریع و رایگان مرسولات، معاملات انحصاری و دسترسی به کتاب‌ها، ویدئو و موزیک با سرویس اشتراکی و … را برای شما فراهم می‌کند؛
• امکان تماشای فیلم‌ها و نمایش‌های محبوب؛
• پخش آنلاین میلیون‌ها آهنگ و پادکست بدون آگهی و تبلیغات حوصله‌‌سربر درAmazon Music؛
• اجراکردن بازی‌های رایگان و محتوای انحصاری درون بازی در Prime Gaming؛
• صرفه‌جویی در هزینه‌های داروخانه از جمله Walgreens، CVS و Amazon Pharmacy با Rx Savings؛
• ذخیره نامحدود عکس با وضوح کامل در Amazon Photos؛
• خرید اجناس پس از پرو کردن و تن زدن با Prime Try Before You Buy؛ با این گزینه شما می‌توانید چند لباس را سفارش دهید، تن بزنید و فقط آن‌هایی را که دوست داشتید نگه داشته و پول خریدشان را به آمازون بپردازید؛
• فروش محصولات یا خدمات با Sell on Amazon یا Amazon Business؛
• منتشر کردن کتاب‌ها یا پادکست‌های صوتی با Kindle Direct Publishing یا ACX1.

اگر تمایل دارید به تمامی این خدمات و اجناس دسترسی داشته باشید کافی است از طریق وب‌سایت آمازون یا اپلیکیشن آن بر روی گوشی هوشمند خود اقدام کنید. البته این جمله برای ایران صادق نیست 🙁 و تنها چند سایت ایرانی تعداد محدودی از محصولات آمازون را در اختیار خریداران قرار می‌دهند.

مدیریت دانش در آمازون

حالا که با کار و خدمات این پلتفرم بزرگ آشنا شدید وقت آن رسیده که تا به ارتباط بین مدیریت دانش و آمازون بپردازیم:

آمازون یکی از بزرگ‌ترین و مبتکرترین خرده‌فروشان آنلاین جهان است که در بیش از ۲۰۰ بازار و بیش از ۱۰۰ مرکز تجاری، فعالیت می‌کند. این شرکت بزرگ و بین المللی شیوه‌ها و استراتژی‌های مدیریت دانش خود را بر اساس فرهنگ‌سازی قوی، وسواس مشتری، نوآوری و چشم‌انداز بلندمدت استوار کرده است و از ابزارها و پلتفرم‌های مختلفی برای جذب، سازماندهی، اشتراک‌گذاری و استفاده از دانش و اطلاعات کارکنان، مشتریان، شرکا و تأمین‌کنندگان خود استفاده می‌کند. برخی از این ابزارها و پلتفرم‌ها عبارت‌اند از:

• AWS Knowledge Center: که به سؤالات و مسائل فنی رایج کاربران پاسخ می‌دهد؛
• Amazon Connections: که بازخورد کارمندان و پرسنل را جمع‌آوری می‌کند تا مدیران منابع انسانی نیاز کارکنان را به درستی درک و بهبود دهند؛
• Amazon Lex: که توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا با استفاده از پردازش زبان طبیعی، رابط‌هایی برای مکالمه بسازند؛
• Amazon Mechanical Turk: به شرکت‌ها امکان استفاده از هوش جمعی، مهارت‌ها و بینش‌های گسترده جهانی را برای بهبود فرآیندهای کسب و کار، تقویت جمع آوری و تحلیل داده‌ها و تسریع در توسعه یادگیری ماشین را می‌دهد؛
• Amazon S3: فضای ذخیره‌سازی ابری مقیاس‌پذیر و امنی را برای داده‌ها و محتوا در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

آمازون از فرهنگ یادگیری، نوآوری و آزمون‌وخطا حمایت و استقبال می‌کند، جایی که کارکنان تشویق می‌شوند ایده‌های جدید را امتحان کنند، از شکست‌ها درس بگیرند و بهترین ایده‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند. همچنین از شیوه‌های مدیریت دانش مختلفی مانند بهبود رضایت و وفاداری مشتری، افزایش بهره‌وری عملیاتی، کاهش هزینه‌ها و خطرات، افزایش نوآوری و مزیت رقابتی، ایجاد فرصت‌های تجاری و جریان‌های درآمدی جدید خود استفاده می‌کند.

آمازون چطور تأثیر شیوه‌های مدیریت دانش را ارزیابی می‌کند؟

آمازون تأثیر شیوه‌های مدیریت دانش خود را با استفاده از معیارها و روش‌های مختلف زیر اندازه‌گیری و ارزیابی می‌کند:

• رتبه‌بندی رضایت و انتظارات مشتریان و وفاداری آن‌ها؛
• شاخص‌های بهره‌وری عملیاتی: که میزان بهینه‌سازی منابع و فرآیندهای آمازون برای ارائه ارزش به مشتریان را اندازه می‌گیرد؛
• معیارهای کاهش هزینه و ریسک؛
• ارزیابی نتایج نوآوری و تمایز با رقبا در محصولات و خدمات جدید؛
• فرصت‌های کسب‌وکار و جریان‌های درآمد: که تخمین می‌زند آمازون چقدر بازارها و بخش‌های جدیدی که درآمد و رشد ایجاد می‌کنند شناسایی و از آن‌ها بهره‌برداری می‌کند؛
• نظرسنجی‌ها و گرفتن بازخوردها از کارکنان، مشتریان، شرکا و تأمین‌کنندگان.

چالش‌ها و موانع آمازون برای اجرای مدیریت دانش

برخی از چالش‌ها یا موانعی که آمازون در مدیریت دانش خود با آن مواجه است، به‌صورت زیر هستند:

• پیچیدگی و تنوع محصولات در کنار چالش‌های جمع‌آوری، سازماندهی، اشتراک‌گذاری و استفاده از خدمات؛
• مقیاس و سرعت رشد فناوری در کنار نیاز دائمی به آپدیت اطلاعات و راهکارهای مدیریتی؛
• رقابت در چند بازار و تفاوت مقررات بازارهای رقابتی مختلف؛
• امکان تغییر فرهنگ و رفتار کارکنان، مشتریان، شرکا و تأمین‌کنندگان.

آمازون با استفاده از استراتژی‌های مختلف زیر، بر این چالش‌ها غلبه می‌کند:

• توسعه و بهبود یک فرهنگ مشتری‌محور و داده‌محور
• استفاده از قابلیت‌ها و پلتفرم‌های فن‌آوری خود برای فعال‌سازی و ارتقای شیوه‌های مدیریت دانش
• پرورش فرهنگ یادگیری و آزمون‌وخطا
• همسو کردن اهداف مدیریت دانش با اهداف و استراتژی تجاری

نحوۀ متعادل سازی منابع دانش داخلی و خارجی در آمازون.

آمازون منابع دانش داخلی و خارجی خود را با استفاده از استراتژی‌های مختلف زیر متعادل می‌کند:

• توسعه فرهنگ مشتری‌محور و داده‌محور که برای خلق، اشتراک و استفاده مجدد دانش در داخل و خارج از سازمان ارزش قائل است و به آن پاداش می‌دهد.
• استفاده از قابلیت‌ها و پلتفرم‌های فن‌آوری خود برای فعال کردن و ارتقای شیوه‌های مدیریت دانش در داخل و خارج.
• پرورش فرهنگ یادگیری و آزمون و خطا که کارکنان خود را تشویق می‌کند تا ایده‌های جدید را امتحان کنند.
• همسو کردن اهداف مدیریت دانش با اهداف و استراتژی تجاری که ممکن است شامل همکاری با شرکای خارجی و ذی‌نفعان برای ایجاد ارزش برای مشتریان باشد.
• ایجاد تعادل بین مزایا و هزینه‌های منابع دانش داخلی و خارجی، مانند کیفیت، قابلیت اطمینان، به‌موقع بودن، ارتباط، دسترسی و حفاظت.