همتایاری یک از اصلی‌ترین فرایندهای مدیریت دانش
هر چند که همتایاری در ادبیات مدیریت دانش جهان بسیار شناخته شده است ولی در جامعه ایران کمتر کسی از این مفهوم استفاده می‌کند. برای تایید این گفته هم کافی است آن را گوگل کنید نتیجه خود گویای همه چیز است. جالب اینجاست که همتایاری (Peer Assist) یکی از فرایندهای اصلی مدیریت دانش است. به عبارتی این ابزار وسیله‌ای برای «یادگیری قبل از» یک پروژه یا یک فعالیت است. همچنین می‌توانم بگویم همتایاری به گردهمایی‌های رو در رو یا مجازی گفته می‌شود که کارکنان را گرد هم می‌آورد تا دانش، به‌روش‌ها یا درس‌‌‌آموخته‌‌های مرتبط با یک موضوع خاص را به اشتراک بگذارند.
در همتایاری، یک فرد یا گروه مشکل یا چالشی که در کار یا پروژه با آن مواجه است را به گروه با تجربه دیگری در میان می‌گذارد؛ تا با به اشتراک‌گذاشتن نظرات و پیشنهادات، گروه با تجربه و میزبان درگیر یادگیری مشارکتی شوند.
هدف از همتایاری چیست؟ چه زمانی باید از آن استفاده کنیم؟
هدف از همتا یاری واردکردن دانش جدید و کارآمد در پروژه است. این یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای به‌کارگیری دانش در جایی است که مورد نیاز است. در اینجا به مورادی اشاره می‌کنم که هنگام مواجهه با آن، Peer Assist می‌تواند مفید باشد:
- در شروع یک فعالیت جدید: مدیر پروژه‌ای که فعالیت جدیدی را شروع می‌کند ممکن است بخواهد از افراد باتجربه قبلی در زمینه‌های مشابه بیاموزد.
- هنگام مواجهه با مشکل: اگر مدیر پروژه با مشکلی روبرو شود که پروژه دیگری قبلاً آن را حل کرده است، ممکن است از Peer Assist برای کسب بینش از تیمی که مشکل را حل کرده است استفاده کند.
- هنگام جستجوی رویکردهای جدید: اگر مدیر پروژه بخواهد در مورد رویکردهای جدیدی که پروژه دیگری با موفقیت استفاده کرده‌است بیاموزد، می‌تواند از Peer Assist برای جمع‌آوری این اطلاعات استفاده کند.
نکته مهم اینجاست که باید در زمان مناسب از Peer Assist استفاده کنید. دلیل اینکار هم استفاده به‌موقع از ورودی‌های دریافتی از جلسه است تا بر اساس آموخته‌هایتان کاری متفاوت انجام دهید. متاسفانه اشتباه رایج این است که جلسه را خیلی نزدیک به تاریخ تصمیم‌گیری برگزار کنید با اینکار ممکن است زمان کافی برای تأثیرگذاری واقعی نداشته باشد.
چه روش‌هایی برای اجرای همتایاری وجود دارد؟
در اینجا یکی از متداول‌ترین روش‌ها را با شما در فهرستی پنج‌مرحله‌ای به اشتراک می‌گذارم:
- خوش‌آمدگویی از طرف حامی Peer Assist و توضیح اینکه چرا افراد فراخوانی شده‌اند، اهداف و موارد قابل‌ارائه آن.
- برگزاری ارائه‌ای از تیم پروژه (میزبان) در مورد وضعیت فعلی، برنامه‌ها، آرزوها و هرگونه چالش احتمالی که قصد حل آن را دارند.
- دریافت بازخورد از تیم باتجربه در مورد موضوع برگزاری.
- میهمانان و تیم پروژه در مورد هر موضوع (به‌صورت یک‌به‌یک بین متخصصان) بحث می‌کنند. اینکار تا زمانی که هر دو به درک مشترکی از مسائل و طیف احتمالی راه‌حل‌ها برسند ادامه دارد. سپس میهمانان و تیم پروژه گزینه‌های ممکن جدید را ایجاد می‌کنند.
- جلسه در حالی با بازخوردهای دوطرف به پایان می‌رسد که دانش به اشتراک گذاشته و راهکارهای احتمالی ایجاد شده خلاصه شود.
مزایای استفاده از همتایاری چیست؟
جلسه‌های همتایاری:
- از یادگیری جمعی، پیوندهای متقابل و شبکه پشتیبانی می‌کند. این فرایند به‌اشتراک‌گذاری دانش و تجربیات بین همتایان را تسهیل می‌کند و فرهنگ یادگیری جمعی را تقویت می‌کنند.
- تشویق دیدگاه‌های جدید و خطوط جدید تحقیق. با گرد هم آوردن افرادی که تجربیات و دانش متنوع دارند، همتایان می‌توانند ایده‌ها و رویکردهای جدیدی را ایجاد کنند.
- افزایش تمایل به یادگیری از یکدیگر و ایجاد فرهنگ باز یادگیری. همتایان به فرهنگِ یادگیری باز تشویق می‌شوند که در آن افراد تمایل بیشتری به یادگیری از تجربیات یکدیگر دارند.
- جلوگیری از تکرار اشتباهات. آنها فضای مشخصی را برای یادگیری و اشتراک دانش ایجاد می‌کنند و می‌توانند به جلوگیری از انجام اشتباهات مشابه توسط افراد در پروژه‌ها کمک کنند.
- به افراد امکان می‌دهد از تجربیات دیگران بیاموزند و درس‌آموخته‌هایشان را در کاری جدید به کار ببرند.
- یک همتایار به تیم درگیر اجازه می‌دهد تا ورودی و بینش را از افراد خارج از تیم به دست آورد و خطوط احتمالی جدید تحقیق یا رویکرد را شناسایی کند.
- با حذف دوباره کاری باعث کاهش هزینه‌های سازمان می‌شود.
- موجب کوتاه‌شدن زمان برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود چرا که مسیر تجربه و آزموده را دنبال می‌کند.
- باعث شناسایی و مدیریت ریسک می‌شود.
به طور خلاصه، همتایان نقش مهمی در تسهیل انتقال دانش، ترویج فرهنگ یادگیری و افزایش کارایی در تکمیل کار دارند.
خلاصه مقاله در کمتر از 30 ثانیه:
اگر می‌خواهید یک فعالیت یادگیری بسیار مفید برای تسهیل اشتراک‌گذاری دانش، یادگیری مشارکتی و حل مشکلات جمعی را تجربه کنید؛ توصیه من به شما همتایاری است. چرا که به افراد این امکان را می‌دهد که از تجربیات دیگران بیاموزند و درس آموخته‌‌هایشان را در یک کار جدید به کار ببرند.
